Zondag 16 mei 2021
Overweging Johannes 17, 11b-19
Het valt mij op dat Jezus in dit gebed voor zijn leerlingen heel veel nadruk legt op de waarheid. ‘Heilig mijn leerlingen’, bidt hij, ‘door de waarheid’. Toen ik dat zag, viel mij ook op dat hij met een klein zinnetje, heel kort, even maar, verwijst naar wat Judas zou gaan doen. ‘Geen van mijn leerlingen is verloren gegaan’, zegt hij, ‘behalve hij die verloren moest gaan’. Wellicht ligt hier ook de reden dat Hij zo’n nadruk legt op de waarheid.Judas zou hem gaan verraden omwille van een beetje geld of misschien ook wel uit angst voor de machthebbers, – dat weten we niet. Maar feit is dat Jezus nadrukkelijk bidt dat zijn leerlingen een leven zullen gaan leiden dat gekenmerkt wordt door waarheid.
Ik zou dáár vandaag bijzonder bij stil willen staan. De zorg van Jezus om de waarheid. Waarheid. Wat is waarheid?
Ik denk, dat er net zoals bij Jezus ook in ónze maatschappij bij veel mensen grote behoefte is om in waarheid te kunnen leven. Misschien wel omdat de waarheid op allerlei niveaus en op grote schaal wordt verdraaid. Fraude, meineed, corruptie zijn woorden die je elke dag in de krant kunt tegenkomen. Van de president van de Verenigde Staten werd zelfs openlijk gezegd dat hij loog. In ons eigen leven van alledag zijn leugen, roddel en laster helaas niet zeldzaam. En toch willen we graag allemaal in waarheid leven. Al was het maar om de praktische reden dat wie veel liegt, veel moet onthouden.
Het verlangen naar waarheid lééft in iedere mens. Zo hoorde ik eens het verhaal van een gevangenispastor, die in gesprek was met een jongen die zijn moeder had vermoord. De pastor had te doen met de jongen. Hij probeerde het voor hem op te nemen en hij zei daarom dat hij zich heel goed kon voorstellen dat hij tot zoiets vreselijks gekomen was. ‘Want je bent opgegroeid in een zwak-sociale wijk’, had hij gezegd, ‘je ouders zijn gescheiden, je hebt nauwelijks opleiding gehad, je hebt nooit echt werk gekregen, je raakte ook nog verslaafd aan alcohol en drugs, kortom alles wat maar mis kon gaan, ís mis gegaan in jouw leven’.
Ook al was het helemaal fout wat de jongen gedaan had, de pastor probeerde er begrip voor op te brengen. Maar toen dat goed doordrong bij de jongen, reageerde die fel: ‘Hou maar op met jouw begrip! Ik heb mijn moeder dood geslagen! Ik heb het gedaan. Niemand anders. Dat moet je niet wegpraten. Het is mijn schuld en niet de schuld van wie of wat dan ook!’
Doordat de pastor, met goede bedoelingen, de waarheid probeerde te verzachten, voelde de jongen zich niet serieus genomen. Die jongen wilde niet, dat zijn schuld gerelativeerd zou worden.
Dit verhaal vertelt er niet bij hoe het is afgelopen met deze jongen. Maar uit het kleine beetje dat we over de jongen horen in dit verhaal kunnen we wel opmaken dat hij er naar verlangde om een beter mens te worden. Hij voelde aan dat hij daarvoor in ieder geval zijn schuld onder ogen moest zien. En dat probeerde hij. Maar eigenlijk is dat niet voldoende. Je leert pas leven met littekens uit je verleden als het je gegeven wordt om in een omgeving te leven waar je op een barmhartige en liefdevolle manier nieuwe kansen krijgt. De waarheid onder ogen zien, ook al is die nog zo hard, is gezond. Maar dat werkt pas goed wanneer de mens die het betreft ook weer mag ervaren dat hij of zij er mag zijn, dat hij of zij de moeite waard is. Daarom gaat leven in waarheid altijd op de een of andere manier samen met leven in liefde.
En precies dat laat Jezus zien in het gebed dat wij vandaag hoorden. Hij vraagt niet alleen dat zijn leerlingen mensen zullen zijn die leven in de waarheid, hij vertrouwt ze ook toe aan God, dat wil zeggen aan de liefde van zijn Vader. Hij vraagt aan de Vader dat er liefde mag zijn in het leven van zijn leerlingen en dus ook in ons leven. Ik denk dat wij allemaal wel uit ervaring weten dat wanneer we mogen voelen dat wij er mogen zijn voor een ander, dat wij de moeite waard zijn in de ogen van een ander, – dus dat er barmhartigheid en liefde is in ons leven, – dat dát het beste in ons wakker maakt.
Moge dat gebed van Jezus ook in ons leven verhoord worden: dat wij ons leven een leven in waarheid én liefde mag zijn.
Ben Wolbers O.Carm.
